Śledź przygody młodego chorążego Andrzeja Kmicica!

Dzisiaj zaserwuję wam mały powrót do czasów szkolnych, kiedy to każdy z nas musiał mierzyć się z opracowaniami lektur. Stary i wysłużony film "Potop", wyreżyserowany przez Jerzego Hoffmana, jest adaptacją drugiej części słynnej trylogii Henryka Sienkiewicza. Opowieść przenosi nas w kocioł zawirowań XVII-wiecznej Polski i śledzi losy młodego chorążego Andrzeja Kmicica (Daniel Olbrychski). Warto wiedzieć, że produkcja ta przyniosła w czasach premiery międzynarodową sławę polskiemu kinu. Ponadto film do dzisiaj jest jednym z najważniejszych dzieł w historii polskiej kinematografii. Jak to wygląda na dzień dzisiejszy? Czy produkcja mocno się zestarzała?

Fabuła na skróty

Pamiętacie "Potop" jeszcze ze szkoły? Ci sprytniejsi pewnie myśleli, że obejrzenie filmu wystarczy, aby móc poradzić sobie z "kartkówką". Nasza polonistka szybko wybiła nam to z głowy! A jak było u was? Przejdźmy jednak to streszczenia fabuły filmu. Głównym bohaterem opowieści jest Andrzej Kmicic, postać pełna sprzeczności, która ewoluuje od rozbójnika i awanturnika do bohatera narodowego. Jego burzliwy charakter i kontrowersyjne poczynania są samym sednem dramatu wewnętrznego, który towarzyszy mu przez większość filmu.

Obok Kmicica stoi z kolei Aleksandra, znana jako Oleńka (Małgorzata Braunek). Kobieta w mojej interpretacji symbolizuje nie tylko miłość, ale również moralny kompas dla Kmicica. Wiem, brzmi trochę filozoficznie, chyba udziela mi się klimat interpretacji szkolnych lektur. Z drugiej strony wpływ Michała Wołodyjowskiego (Tadeusz Łomnicki), czyli postaci znanej z innych części trylogii Sienkiewicza, również jest tutaj kluczowy. Ewidentnie przyczynia się on do głębokiej ewolucji Kmicica.

Legendarna postać Kmicica

W dużym skrócie "Potop" to swojska, polska opowieść o zdradzie, honorze oraz ostatecznym odkupieniu. Początkowe sceny malują Kmicica jako osobę impulsywną i nieprzewidywalną, skłonną do przemocy. Jednak po jego konfrontacji z Wołodyjowskim i późniejszym wstąpieniu do wojsk Radziwiłła, sporo się zmienia. Obserwujemy, jak fabuła zaczyna koncentrować się na wewnętrznych i zewnętrznych konfliktach bohatera. Z kolei scena zdrady Radziwiłła i jego przejście na stronę Szwedów stanowi punkt kulminacyjny. Wydarzenie to wyraźnie definiuje moralne i narodowe dylematy, z jakimi musi się zmierzyć Kmicic.

Chciałbym żeby to wybrzmiało. Jerzy Hoffman zrobił z tej powieści naprawdę solidne dzieło, która zapada w pamięć chyba na całe życie. Film z niezwykłą precyzją oddaje ducha epoki, korzystając z bogatej scenografii i autentycznych lokalizacji. A ujęcia bitew, które są jednymi z najbardziej spektakularnych scen w całym filmie, demonstrują zdolności reżyserskie Hoffmana i doskonałe oko do najmniejszych detali. Ponadto kostiumy i dialogi wiernie oddają charakter XVII-wiecznej Polski, w których rozgrywa się akcja.

Wartość historyczna i kulturowa

W tym miejscu warto dodać, że "Potop" jest nie tylko filmem historycznym, ale także dziełem mającym niemałe znaczenie dla polskiej kultury. Przedstawia on bowiem ważny okres w historii Polski, ukazując problemy, z jakimi borykała się dawna Rzeczypospolita. Film sprawnie i dobitnie porusza kwestie patriotyzmu, zdrady narodowej oraz osobistego odkupienia w wykonaniu głównego bohatera. Muzyka Kazimierza Serockiego doskonale podkreśla dramatyczne momenty filmu, a zdjęcia Witolda Sobocińskiego  wypadły po prostu świetne. Moim zdaniem użycie naturalnego oświetlenia doskonale wzmacnia realizm przedstawianych wydarzeń.

Nikt nie odbierze produkcji tego, że zdobyła międzynarodowe uznanie i jest uważana za jeden z kamieni milowych w polskiej kinematografii. Wielu lekko marudziło, że film mógłby być krótszy, narracja czasem się rozwklekała, a niektóre sceny niepotrzebnie rozciągnięto. Wiecie jak to jest... Chyba każda ekranizacja powieści mierzy się z krytykami, którzy jednomyślnie uważają, że książka lepsza niż film. I tak jest chyba od zawsze. Polecam!